Historie Nederland
………….. en zo is het begonnen ………….
Zomer 1996: dirigent Hans Matla zat in de tuin met een doos met losse cassettebandjes aan de ene kant en lege doosjes aan de andere kant. Welk bandje hoort in welk doosje? Dat was iets wat in die tijd zeer herkenbaar was. Er was een bandje bij, dat zijn bijzondere aandacht trok. Het was niet bekend welk stuk er op stond, er stond ook niets op geschreven en het bleek niet direct te traceren. Het maakte echter grote indruk. Al snel zat Hans in de tuin te roepen hoe mooi het was en dat hij dit uit ging voeren. Zijn gezin dacht: “heb je hèm weer . . . “ Snel startte Hans een zoektocht naar de oorsprong. Dat leverde niets op. Geen enkele muziekbibliotheek, concertorganisatie of uitgever had iets wat hierop leek.
Na ca 9 maanden zoeken was er contact met een neef uit Nieuw-Zeeland die op bezoek was geweest. Hans vroeg of hij een muziekcassette miste. Dat bleek zo te zijn en toen werd het duidelijk, dat het om delen uit ‘The Jerusalem Passion’ ging, geschreven door de Australiër Murray Wylie. Met die informatie ging Hans aan de slag, maar ook dat leverde in Nederland niets op. Neef Matla stuurde vanuit Nieuw-Zeeland alvast een muziekboek en een volledig cassettebandje op en direct stond het voor Hans vast: dít ga ik uitvoeren! Hoe, waar en met wie dat wist hij nog niet, maar dat het zou gebeuren, dat stond vast. Meewarig schudde zijn gezinsleden hun hoofd: “hij heeft weer wat …………”
Er werd contact gezocht met de componist en gevraagd naar materiaal in Nederland. Nee, het was niet bekend in Nederland, vertelde ook de componist, alleen in Australië en Nieuw-Zeeland. Hij zou materiaal sturen. Maar lange(re) tijd kwam er geen bericht meer. Toen, ineens - precies op 5 december! – bracht de post enkele grote dozen met 200 koorboeken, met al het (handgeschreven) orkestmateriaal, video’s, CD’s, enzovoorts. Ineens is daar een moment dat je kunt gaan starten! Naast enkele enthousiaste koren werd ook een projectkoor opgericht dat aangroeide tot een koor van 120 zangers. In totaal waren er uiteindelijk 260 zangers die mee zouden doen.
Dit resulteerde in een – als eenmalig bedoeld – concert. In een uitverkochte Grote Kerk in Den Haag beleefden 1200 luisteraars dit bijzondere muziekstuk waar vooral ook alle koorzangers een mooie en warme herinnering van mee naar huis namen. Echter, koorzangers en publiek begonnen zich al te roeren: het was toch niet echt eenmalig? Dit kan toch wel worden herhaald? Ineens is er dan een volgende stap: we doen het nog een keer en dan in 2000, in de Doelen Rotterdam. Er werd weer een nieuw project gestart, weer werden er koren uitgenodigd en het projectkoor werd al snel nieuw leven ingeblazen. Zo werd toegewerkt naar een 2e JP. Ook dit bleek weer een succes, het smaakte de zangers naar nog meer, terwijl nieuwe zangers dit ook wel eens mee wilden maken. Dus werd de JP voor de 3e keer, nu in 2001, weer uitgevoerd, wederom in de Doelen in Rotterdam.
Ondertussen was er een bijzonder contact ontstaan tussen de componist en de dirigent, wat zeker na de persoonlijke ontmoeting nog hechter werd. Onder andere daardoor werd het al eerder verkregen alleenrecht tot publicatie en uitvoering in de Benelux verlengd en kreeg Hans toestemming zijn eigen stempel op het stuk te drukken. Zowel tekstueel als muzikaal.
De activiteiten van de JP bleven doorgaan en waren ondergebracht in de Stichting JP. Na enkele jaren van ‘stilte’ werd het project weer opgestart en werd in 2008 een vernieuwde versie uitgevoerd, inclusief een toevoeging van belichting e.d. waarvan ook een live-opname is gemaakt voor het uitbrengen van een dubbel-CD. De impact van dit concert resulteerde gelijk weer in groot enthousiasme, waardoor er twee jaar later, in 2010, weer een aanleiding was het stuk opnieuw uit te voeren: het eerste lustrum. Ondertussen was het uitvoerende koor uitgegroeid naar 320zangers. De eerste live-DVD zag hier het licht.
Zou er dan na 2 jaar weer een JP komen? Zover was het nog niet, want de JP ging de grens over: de organisatie ging in 2011 zorgdragen voor de première in Tsjechië. Het koor vertrok met vijf bussen vol (250) koorzangers
naar Praag, om daar, op 1e Paasdag, – samen met het plaatselijk symfonieorkest en eigen solisten – een integrale uitvoering te geven. Bijna alle stoelen waren bezet (950) en ook daar werd het stuk omarmd. Het werd voor velen een emotionele en ook onvergetelijke reis.
Weer 2 jaar later, in 2013, werd de JP weer uitgevoerd, dit keer in de Dr. Anton Philipszaal in Den Haag. Het betrof een van de laatste concerten in die zaal voordat deze werd gesloten voor nieuwbouw. Met dit stuk vierde dirigent Hans Matla zijn 60e verjaardag èn het feit, dat hij 40 jaar actief was als dirigent en ook als promotor en ondersteuner van cultureel-maatschappelijke dienstverlening. Direct na het slotakkoord verliep het programma dan ook anders dan Hans had voorzien: ineens stond daar de burgemeester die een feestrede hield die overging in de benoeming van Hans tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
En ook dit concert kreeg een buitenlands vervolg: de JP werd in 2014 twee keer uitgevoerd: in Mannheim en Bad Nauheim, Duitsland, ook als première in dit land.
Oorspronkelijk stond weer een uitvoering gepland voor 2016, het werd echter 2017 maar dan ook gelijk twee keer: een wat klassiekere uitvoering in een kerk (het werd de Laurenskerk Rotterdam, mede vanwege het mooie en grootste mechanische orgel in Europa) en een meer pittige, modernere versie in het Zuiderstrandtheater in Scheveningen. De vervangende concertzaal van de afgebroken Dr. Anton Philipszaal.
Dat er na deze twee concerten weer een reis aan zat te komen was de wens van velen. En die reis kwam er: in 2018 werd in een bijzonder gebouw in Leipzig de JP weer integraal uitgevoerd. Op die reis werd nog eens duidelijk hoeveel mensen aanhanger zijn van – zoals wij dat noemen – de JP-familie: het stuk bindt ook mensen en dat is een van de mooie kenmerken hiervan.
In 1999/2000 werd al geopperd, dat ‘de JP’ eigenlijk, net als de Mattheus Passion (en vaak ook Messiah) elk jaar zou moeten worden uitgevoerd. Er zijn en blijven “oude en nieuwe” koorzangers op af komen en het publiek ziet er ook steeds naar uit. Zo zou de volgende uitvoering in 2020 plaatsvinden in Den Haag, echter, ook daar gooide Covid-19 roet in het eten. Ook dit concert moest worden uitgesteld. Eerst naar voorjaar 2021, toen naar het najaar van 2021. Ook dat moest weer worden verschoven en staat de komende uitvoering gepland voor zondagmiddag, 16 januari 2022. Maar nu in de gloednieuwe concertzaal ‘AMARE` in Den Haag. Op dezelfde plek als in 2013 aan het Spui, alleen in een totaal nieuw gebouw. Net als de JP zelf: ook daar zit een verschil met 2013: het stuk is dan aangepast aan de actualiteit en wat o.a. Covid-19 betekent en betekend heeft voor de hoop en het vertrouwen van de mens.
Het mooie hiervan is, dat iedereen in Nederland die aan dit project mee wil doen ook zo aan kan schuiven. Er zijn diverse mogelijkheden om te repeteren, zelfstudie wordt geënthousiasmeerd en ondersteund, o.a. door het aanbieden van oefenbestanden en bij repetities is een vocal coach betrokken om de zangers zoveel mogelijk te ondersteunen.
De ‘Jerusalem Passion’ heeft inmiddels een lange en bijzondere (inhoudelijke) reis ondergaan waardoor zowel koorleden als toehoorders telkens weer in een bijzondere beleving terecht zijn gekomen. De actualiteit zorgt voor de extra benaming: “The New Experience”. Met ook dit keer weer een andere samenstelling van het koor. In totaal hebben tot heden bijna 900 verschillende zangers de JP één of meerdere keren gezongen en hebben inmiddels ca 12.350 bezoekers en een onbekend aantal via CD en DVD dit meebeleefd.
De passie van de JP werd hún passie (en misschien ook op enig moment Jouw Passie?
Het koor voelt telkens weer aan als een grote groep gelijkgestemden, met waardering en respect voor elkaar, waar vriendschappen zijn gesloten en iedereen open staat voor de ander. Niet klef of met bemoeizucht maar gewoon uit interesse en door het delen van een wederzijdse passie: zingen!
Naast deze concerten en reizen is naar aanleiding van het eerste JP concert de Stichting Corda Vocale ontstaan. Deze stichting heeft enkele koren en bestaat inmiddels 22 jaar. In die periode is er een groot aantal koorzangers (geweest) dat met passie en plezier in vele bijzondere concerten heeft gezongen. Er zijn vriendschappen ontstaan waardoor projecten bijna reünies werden en waardoor velen niet (meer) alleen komen voor het zingen. Van hieruit ging Hans verder en richtte, samen met Sir Karl Jenkins het naar hem genoemde “Dutch Jenkins Choir” op dat inmiddels ook indrukwekkende projecten heeft georganiseerd.
……………. en dat alles geboren uit ‘slechts’ een cassettebandje . . . . . . .